Isoflavone có tác dụng gì với sức khoẻ

Isoflavone có nhiều trong các loại thực phẩm quen thuộc, là một phytoestrogen được quan tâm nghiên cứu gần đây. Isoflavone qua những nghiên cứu sẵn có cho thấy có nhiều tiềm năng đối với sức khỏe con người nói chung và vấn đề nội tiết của phụ nữ nói riêng.

Isoflavone là gì?

Isoflavone là một nhóm chất phytoestrogen (estrogen có nguồn gốc từ thực vật), được tìm thấy chủ yếu trong cây họ đậu. Các nhóm chất phytoestrogen khác bao gồm lignan và coumestan.

Isoflavone quy tụ những đặc tính rất đặc biệt, là nhóm chất phytoestrogen được chú ý nhất bởi ẩn chứa những hoạt tính giống như estrogen và những lợi ích rộng rãi đối với sức khỏe con người. Đậu nành là nguồn thực phẩm giàu Isoflavone.

Người ta nói rằng tiêu thụ những thực phẩm chứa nhiều isoflavone có thể làm tăng khả năng sinh sản ở phụ nữ.

Isoflavone và chiết xuất đậu nành có phải là một không?

Isoflavone là một hoạt chất có nhiều trong các loại đậu thực vật, trong đó, đậu nành là nguồn cung cấp Isoflavone nhiều nhất.

Trong đậu nành chứa rất nhiều dưỡng chất, trong đó có cả Isoflavone, tuy nhiên đây không phải là hoạt chất duy nhất có trong chiết xuất đậu nành. Do đó, Isoflavone và chiết xuất đậu nành không phải là một.

Isoflavone có nhiều công dụng đối với sức khỏe đặc biệt là sức khỏe phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh – mãn kinh hay những người gặp phải tình trạng suy giảm estrogen sau khi sinh con, rối loạn nội tiết tố nữ hay do đã cắt một phần buồng trứng.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng công dụng Isoflavone trong đậu nành giúp ngăn ngừa các bệnh hay triệu chứng phụ thuộc vào hormone như các triệu chứng liên quan đến thời kỳ mãn kinh, loãng xương, các bệnh lý về tim mạch, bệnh tiểu đường, làm giảm sự phát triển của tế bào ung thư.

Công dụng Isoflavone đối với sức khỏe phụ nữ

Cải thiện dấu hiệu khó chịu thời kỳ mãn kinh

• Cải thiện tâm trạng

Isoflavone-phytoestrogen có thể làm tăng mức serotonin – chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến tâm trạng. Serotonin bị giảm có thể dẫn đến việc cảm thấy buồn chán, dễ cáu giận và làm giảm hiệu quả công việc.

• Cải thiện tình trạng mất ngủ

Giấc ngủ đem lại nhiều lợi ích quan trọng đối với sức khỏe thể chất và tinh thần, giúp đối phó với những căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên tình trạng rối loạn giấc ngủ ngày càng phổ biến hiện nay đặc biệt đối với phụ nữ tuổi trung niên (chiếm tỷ lệ khoảng 40-60%).

Các nghiên cứu về mối liên quan giữa estrogen và giấc ngủ của phụ nữ thời kỳ mãn kinh, kết quả cho thấy estrogen được chứng minh liên quan đến chất lượng giấc ngủ, làm giảm thời gian đi vào giấc ngủ và cải thiện khả năng nhận thức.

Vì vậy công dụng Isoflavone là có thể cải thiện tình trạng mất ngủ của phụ nữ tuổi trung niên, tiền mãn kinh – mãn kinh.

• Làm dịu các cơn bốc hỏa

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng bốc hỏa ở phụ nữ thời kỳ mãn kinh có thể do sự giảm hormone estrogen trong cơ thể, làm thay đổi mức norepinephrine và serotonin, do đó gây ra rối loạn chức năng điều hòa thân nhiệt.

Một phân tích tổng hợp năm 2012 của 17 thử nghiệm cho thấy, Isoflavone (54mg) được sử dụng trong vòng 6 tuần đến 12 tháng làm giảm đáng kể tần suất bốc hỏa 20.6% và mức độ nghiêm trọng được cải thiện 26.2% so với giả dược.

(Giả dược không chứa bất kỳ thành phần nào có hoạt tính tương tự Isoflavone được thử nghiệm song song cùng với Isoflavone để xác đinh hiệu quả).

Tăng nhu cầu sinh lý

Estrogen có vai trò giữ cho thành âm đạo được bôi trơn, khi estrogen suy giảm, âm đạo có thể trở nên bị khô và bị kích thích. Điều này có thể làm cho quan hệ tình dục không thoải mái hoặc đau đớn, từ đó làm giảm ham muốn tình dục.

Bổ sung Isoflavone – nội tiết tố có nguồn gốc từ thực vật có thể cải thiện nhu cầu sinh lý và tình trạng khô âm đạo, tăng ham muốn tình dục của phụ nữ thời kỳ mãn kinh. 

Giảm tích mỡ trên cơ thể

Estrogen tác động đáng kể đến chất béo và sự phân bố chất béo trong cơ thể.

• Các nghiên cứu cho thấy xu hướng lưu trữ acid béo mô mỡ dưới da tăng lên ở phụ nữ thời kỳ mãn kinh.
• Kết quả của các nghiên cứu chỉ ra rằng hormone sinh dục nữ, đặc biệt là estrogen có tác động quan trọng đến quá trình lưu trữ acid béo mô mỡ và quá trình oxy hóa thúc đẩy tăng mỡ ở phụ nữ mãn kinh.

Ở phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh – mãn kinh, estrogen suy giảm khiến dễ tích mỡ trên cơ thể đặc biệt là các vùng bụng, đùi, mông hay bắp tay. Vì vậy, để giảm tình trạng này, phụ nữ cần bổ sung cho cơ thể dưỡng chất bù đắp sự suy giảm này. Và Isoflavone đã được chứng minh về tác dụng giảm tích mỡ trên cơ thể phụ nữ.

Phòng ngừa loãng xương

Trong những năm gần đây, nhiều nghiên cứu đã được thực hiện về tầm quan trọng của công dụng Isoflavone trong việc phòng ngừa và điều trị loãng xương – một vấn đề sức khỏe mang tính toàn cầu.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, loãng xương là một bệnh lý về hệ thống xương khớp, đặc trưng bởi khối lượng xương thấp và chất lượng mô xương giảm, dẫn đến tăng tính dễ gãy của xương.

Loãng xương được coi là “kẻ trộm thầm lặng” vì nó không gây đau mãn tính và triệu chứng đầu tiên chủ yếu là gãy xương. Tình trạng này thường gặp ở phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh – mãn kinh, nguyên nhân chủ yếu là do lượng hormone estrogen giảm đột ngột.

Hormone estrogen giảm, dẫn đến giảm hấp thu Canxi qua ruột nên có nhiều khả năng dẫn tới thiếu Canxi và đó cũng là một trong những nguyên nhân khiến phụ nữ thời kỳ mãn kinh dễ gặp phải tình trạng loãng xương. Hơn nữa, estrogen giảm dẫn đến làm tăng nhanh quá trình mất xương của cơ thể.

Liệu pháp thay thế hormone được sử dụng để làm chậm quá trình mất xương ở phụ nữ do thiếu hụt estrogen. Tuy nhiên phương pháp này gây ra nhiều tác dụng phụ như làm tăng nguy cơ ung thư vú, bệnh lý tim mạch, viêm tắc tĩnh mạch hay đột quỵ. 

Vì vậy, liệu pháp thay thế hormone không nên được khuyến cáo là lựa chọn đầu tay trong phòng ngừa và điều trị loãng xương. Isoflavone đậu nành được sử dụng như một nguồn bù đắp estrogen thiếu hụt ở phụ nữ tiền mãn kinh – mãn kinh.

Isoflavone có thể giúp duy trì mật độ xương ở phụ nữ thời kỳ mãn kinh do Isoflavone tham gia vào quá trình ức chế hoạt động tái hấp thu tế bào hủy xương và kích thích hoạt động của nguyên bào xương.

Giảm tỷ lệ mắc bệnh lý tim mạch

Các bệnh lý về tim mạch là một trong những nguyên nhân tử vong hàng đầu ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam. Các bệnh ảnh hưởng đến tim và mạch máu: bệnh mạch vành, rối loạn lipid máu, tăng huyết áp.

Trong các nghiên cứu phân tích tổng hợp cho thấy, sử dụng đậu nành có chứa Isoflavone làm giảm đáng kể tổng lượng cholesterol trong huyết thanh:

• Giảm LDL-cholesterol (“cholesterol xấu” gây nên tình trạng xơ vữa động mạch, đây là nguyên nhân dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm đến tính mạng: đột quỵ hay nhồi máu cơ tim).
• Tăng đáng kể HDL-cholesterol (“cholesterol tốt” giảm nguy cơ xơ vữa động mạch và biến cố tim mạch nghiêm trọng).

Trong một phân tích tổng hợp dựa trên 11 nghiên cứu tại Mỹ đã kết luận rằng Isoflavone có tác dụng làm giảm huyết áp ở những người cao huyết áp.

Cải thiện sức khỏe làn da

Collagen và elastin chịu trách nhiệm về cấu trúc và mức độ đàn hồi của da. Sự giảm estrogen ảnh hưởng đến quá trình trùng hợp glycosaminoglycans dẫn đến làm giảm tốc độ sản xuất collagen. 

Sử dụng Isoflavone – estrogen có nguồn gốc thực vật có tác dụng hiệu quả đối với da lão hóa. Nguyên nhân là do Isoflavone làm tăng số lượng nguyên bào sợi và glycosaminoglycan.

Isoflavone đã được ghi nhận giúp cải thiện sức khỏe làn da của phụ nữ thời kỳ mãn kinh chủ yếu thông qua việc tăng độ dày biểu mô, tăng nồng độ collagen, sợi đàn hồi và tăng số lượng các mạch dưới da.

Tình trạng lão hóa trên da ngoài nguyên nhân so estrogen suy giảm thì yếu tố như bức xạ tia cực tím (UV) có thể thúc đẩy nhanh quá trình lão hóa của da. Genistein có trong Isoflavone có thể phát huy tác dụng bảo vệ da lão hóa cũng như giảm nguy cơ ung thư biểu mô da do tia cực tím từ ánh sáng mặt trời.

Ở phụ nữ tuổi trung niên, da có xu hướng bị khô và đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến nếp nhăn xuất hiện nhiều hơn.

Nghiên cứu đối với phụ nữ trong độ tuổi từ 50-75 tuổi (mỗi người đều được bổ sung lượng Isoflavone như nhau). Kết quả báo cáo cho thấy, dưỡng chất này làm tăng cường độ ẩm của da mặt, hiện tượng da khô giảm đáng kể sau 3 tháng sử dụng.